Goede diagnostiek is belangrijk voor de terechtzitting en de keuze van behandelingen ter vermindering van de kans op recidive. Vanuit de complexiteit van de justitiële context en doelgroep is een kritische houding, ervaring in het werken met justitiabelen en een hoge mate van professionaliteit van BIG-geregistreerde forensisch (gz- of klinisch) psychologen en psychiaters onontbeerlijk bij diagnostiek. Het gebruik van collaterale informatie is noodzakelijk, evenals een voor de doelgroep ontwikkeld instrumentarium dat zich richt op 1) de kans op recidive, 2) statische en dynamische risicofactoren voor recidive (o.a. verslaving en andere psychopathologie) en 3) factoren die een behandeling kunnen belemmeren of bevorderen, met vooral aandacht voor persoonlijkheidstrekken, motivatie, groepsgeschiktheid, intelligentie en indicaties voor de betrouwbaarheid van de informatie. De gangbare risicotaxatie-instrumenten voor gewelddadige recidive (PCL-R, HCR-20, VRAG, HKT-30 en SAPROF) zijn betrouwbaar en valide, maar nog onvoldoende geschikt om uitsluitend hierop ingrijpende beslissingen te baseren.
