In het eerste deel van dit hoofdstuk wordt uiteengezet dat er de laatste tweehonderd jaar grote veranderingen zijn geweest in ons denken over het gebruik van middelen en over het begrip verslaving. Daarmee zijn ook de behandeling en bejegening van verslaafden veranderd. De laatste decennia worden daarbij gekenmerkt door een toenemende belangstelling voor het model waarbij verslaving wordt gezien als hersenziekte. In het tweede deel van dit hoofdstuk wordt dit model nader toegelicht en wordt tevens aandacht besteed aan de relatie tussen verslavingsgedrag en enkele van de mogelijke voorlopers van crimineel gedrag. In het derde deel van dit hoofdstuk wordt ingegaan op de complexe relatie tussen middelengebruik en criminaliteit. Uit dit overzicht komt naar voren dat de sterkte en de aard van deze relatie afhangt van de kenmerken van de gebruiker van het middel, de kenmerken van de omgeving, de aard van het gebruikte middel en de aard van het criminele gedrag.
