De uitkomsten van de anamnese en het mondonderzoek worden geïnterpreteerd en de vermoedelijke oorzaak van de geconstateerde pathologie wordt in kaart gebracht. Er kunnen allerlei oorzaken zijn: gedragscomponenten, een tekort aan kennis of vaardigheden, geringe motivatie of onderliggende ziektegeschiedenissen. Door de uitkomsten en oorzaken samen te brengen wordt het cariësrisico bepaald en de diagnose gesteld. Bijvoorbeeld: actieve cariës door een slecht voedingspatroon of door onvoldoende mondhygiëne.
Het vooruitzicht voor verbetering (de prognose) van de mondgezondheid wordt ingeschat aan de hand van de veronderstelde mogelijkheden tot het motiveren van de patiënt en/of zijn omgeving. Dit hangt af van fysieke, mentale en sociale omstandigheden, waarbij ook taalvaardigheid wordt meegenomen. Bij kinderen worden ook de kennis, vaardigheid en motivatie van hun ouders meegenomen. Op basis van al deze facetten wordt een individueel preventief behandelplan opgesteld. Dit bevat een vast aantal behandelstappen en is gericht op verbetering van de zelfzorg, eventueel aangevuld met overige hulpmiddelen, zoals kunstspeeksel of extra fluoridemaatregelen.
